đèn LED hướng đi mới của chiếu sáng công cộng

Theo thống kê của IEA, điện năng cho chiếu sáng chiếm 19% (2650 TWh /năm 2005) tổng công suất điện tiêu thụ toàn thế giới. Ở Việt Nam, theo quy hoạch phát triển điện năm 2011-2020 mỗi năm cần đầu tư 4,88 tỷ USD, cho ngành điện để đạt sản lượng  330-362 TWh vào năm 2020, trong đó năng lượng tái tạo chiếm khoảng 4,5%. Năm 2010 điện năng cho chiếu sáng các công trình giao thông tổng công suất 54 MW, chiếu sáng công trình công cộng bên ngoài công suất khoảng 25 MW. Dự báo đến năm 2020, nhu cầu phát triển chiếu sáng công cộng cho các đô thị lớn của Việt Nam phải gấp đôi quy mô hiện nay.

Về công nghệ đèn

      Trước đây LED chủ yếu được dùng làm đèn hiệu do và trong chiếu sáng trang trí công suất nhỏ. Muốn tạo nên màu trắng phải phối hợp 3 LED màu RGB. Bước ngoặt trong công nghệ đèn LED là việc sản xuất LED màu trắng siêu sáng ra đời năm 1993 do Nakamura của công ty Nichia Nhật Bản sáng chế. Bằng việc phủ phốt pho lên chip LED màu blue có thể tạo nên LED màu trắng và tăng công suất chip LED lên vài W. Đã xuất kiện các bộ đèn pha LED có quang thông tới 11.000 lm gồm nhiều chip LED siêu sáng tổ hợp lại. Hình 3 là đèn đường bằng LED còn hình 4 là chiếu sáng đường phố dùng LED được cấp điện bằng dàn pin mặt trời. Từ đấy đã xuất hiện mọi kiểu đèn chiếu sáng, trong đó các chip LED được bố trí thành mảng. So với các đèn phóng điện HID đèn LED có ưu điểm:  Hiệu suất năng lượng cao (khoảng 100 lm/W) hơn các đèn có khí tốt nhất.  Màu sắc trung thực (CRI>75). Không phát thải chất độc hại (không sử dụng thuỷ ngân, khí trơ…). Tuổi thọ rất cao gấp 5 lần đèn có khí (50.000h). Hiện nay giá thành đèn LED siêu sáng cao gấp đôi đèn có khí. Theo thời gian chắc chắn giá sẽ giảm đi. Tuy nhiên lợi ích tiết kiệm điện do bộ đèn LED mang lại sẽ hoàn vốn nhanh. Theo dự án thay thế chiếu sáng đường ở Trung tâm Bắc Kinh bằng đèn LED siêu sáng thời gian thu hồi vốn khoảng 4 năm.

       Riêng lĩnh vực chiếu sáng trang trí và lễ hội, đèn LED tỏ rõ tính ưu việt mà không loại đèn khác có thể có được. Đó là nhờ việc phối hợp các đèn LED màu có thể tạo ra hàng triệu màu khác nhau theo kịch bản chiếu sáng linh hoạt được điều khiển bằng phần mềm.

     Xu hướng sử dụng LED trong chiếu sáng công cộng đang tỏ ra ưu thế so với các nguồn sáng khác. Với sự phát triển của công nghệ LED trong vài năm tới LED sẽ hoàn toàn thay thế các đèn phóng điện chất khí. Phối hợp LED và dàn pin mặt trời là xu hướng phát triển tất yếu trong chiếu sáng đô thị công cộng tiết kiệm và hiệu quả. Riêng chiếu sáng cảnh quan và lễ hội LED đã là sự lựa chọn hàng đầu ngay từ bây giờ. Các nhà chế tạo đèn Việt Nam và các công ty chiếu sáng đô thị cần nhanh chóng nắm bắt công nghệ này.